Hẹp van động mạch chủ và các biến chứng nguy hiểm bạn cần biết

Hẹp van động mạch chủ là một trong 4 loại bệnh van tim phổ biến và nguy hiểm với tỷ lệ tử vong lên đến hơn 50% ở những trường hợp bệnh nặng. Tuy nhiên người bệnh hoàn toàn có thể giảm rủi ro biến chứng nếu nắm được những thông tin đúng và có cách điều trị bệnh hẹp van động mạch chủ phù hợp.

Bệnh hẹp van động mạch chủ là gì?

Hẹp van động mạch chủ là tình trạng van động mạch chủ nằm giữa tâm thất trái và động mạch chủ bị thu hẹp, không thể mở ra hoàn toàn. Điều này khiến quá trình co bóp tống máu của tim khó khăn hơn, lâu dần có thể gây giãn, dày thất trái và làm chức năng tim bị suy yếu.

Van động mạch chủ là van tim đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ co bóp của tim. Khi bị hẹp van động mạch chủ, lượng máu trong mỗi lần co bóp của tâm thất giảm đi, khiến tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm đủ máu đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Lâu dần, các cơ tim bị yếu đi và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm hơn như suy tim, đột tử...

Hẹp van động mạch là tình trạng van không thể mở ra hoàn toàn

Căn cứ vào các thông số huyết học như vận tốc máu, diện tích lỗ van, chênh lệch áp suất máu ở 2 bên van, bệnh hẹp van động mạch chủ sẽ được chia làm 3 mức độ theo thứ tự bao gồm: hẹp nhẹ, hẹp vừa và hẹp khít. 

Mức độ hẹp van tim càng tăng thì sự nguy hiểm và rủi ro biến chứng của bệnh cũng sẽ càng lớn. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách ở giai đoạn bệnh nhẹ sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ tử vong ở người bệnh.

Biểu hiện của bệnh hẹp van động mạch chủ

Khi hẹp van động mạch chủ không được điều trị sớm, bệnh sẽ gây ra các biểu hiện triệu chứng như sau:

• Khó thở: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất với hơn 90% người bệnh bị hẹp van động mạch chủ đều bị mắc phải khi gắng sức hoặc vận động mạnh. Nếu bệnh tiến triển nặng lên, người bệnh còn có thể bị khó thở khi ngủ về đêm, ảnh hưởng rất nhiều tới tâm lý và sức khỏe.
• Đau thắt ngực: Khoảng 60% người bệnh hẹp van động mạch chủ sẽ có triệu chứng đau thắt ngực, cảm giác như lồng ngực bị đè nén và bóp chặt. Các cơn đau có thể lan rộng ra các bộ phận khác như cổ, cánh tay...
• Xây xẩm, ngất xỉu: Hẹp van động mạch chủ làm sẽ tắc nghẽn đường tống máu của tâm thất, làm giảm lượng máu đi nuôi cơ thể và gây ra hiện tượng tụt huyết áp như xây xẩm, ngất xỉu ở 35% người bệnh. 

3 triệu chứng này được gọi là “tam chứng hẹp chủ”. Ngoài ra, người bệnh còn có thể xuất hiện các triệu chứng ít phổ biến hơn như nhịp tim nhanh, đánh trống ngực, mệt mỏi… hoặc bác sĩ nghe tim có thể thấy dấu hiệu tiếng thổi tim dài hơn, mạnh hơn và đạt cực đại chậm hơn.

Đau thắt ngực là một trong những biểu hiện phổ biến của hẹp van động mạch chủ

Trong giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng điển hình hiếm khi xuất hiện gây khó khăn cho người bệnh để phát hiện tình trạng bệnh sớm. Đôi khi, nếu quan sát kĩ hơn thì bạn có thể phát hiện ra các dấu hiệu xảy ra khi vận động mạnh, gắng sức hay ở phụ nữ khi mang thai. Với các trường hợp bị hẹp van động mạch chủ bẩm sinh thì những triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện khi trẻ từ 10 tới 20 tuổi. 

Biến chứng nguy hiểm của hẹp van động mạch chủ 

Bệnh hẹp van động mạch chủ nếu không được kiểm soát sớm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm với tỷ lệ tử vong rất cao.

• Rối loạn nhịp tim: Sự co bóp bất thường của tim lâu ngày sẽ gây ra tình trạng rối loạn nhịp như nhịp tim nhanh, rung nhĩ...
• Viêm nội tâm mạc: Đây là tình trạng lớp nội tâm mạch của tim bị nhiễm trùng. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm nội tâm mạc sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho tim và các bộ phận khác.
• Huyết khối: Tình trạng tắc nghẽn máu ở van động mạch chủ sẽ tạo cơ hội hình thành các cục máu đông gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
• Suy tim: Khi tim phải hoạt động quá sức trong khoảng thời gian dài sẽ làm cơ tim bị yếu đi. Ở những người bệnh đã có dấu hiệu suy tim thì thời gian sống trung bình sẽ chỉ còn khoảng 2 năm.
• Đột tử: Đây là tình trạng người bệnh đột ngột tử vong khi ngủ hay đang làm việc. Tuy nhiên, đa số đột tử chỉ xảy ra cuối cùng khi đã xuất hiện các biến chứng khác như rối loạn nhịp, phì đại cơ tim...

Hầu hết các biến chứng của bệnh hẹp van động mạch chủ đều có thể ngăn ngừa nếu biết cách. Bạn hãy gọi ngay tới số 0981 238 219 để được chuyên gia tư vấn cách điều trị hẹp van động mạch chủ hiệu quả nhất cho mình.

Hẹp van động mạch chủ gây ra biến chứng suy tim

Nguyên nhân gây hẹp van động mạch chủ phổ biến

Có khá nhiều nguyên nhân gây ra hẹp van động mạch chủ, tuy nhiên phổ biến nhất là:

• Bệnh thấp tim: Đây là nguyên nhân gây ra gần 35% các ca bệnh hẹp van động mạch chủ. Khi các liên cầu khuẩn xâm nhập vào cơ tim, gây ra tình trạng sốt thấp khớp và viêm nhiễm van tim. Điều này sẽ làm dính các lá van vào với nhau và tăng nguy cơ xơ cứng van.
• Thoái hóa, vôi hóa ở van tim: Là tình trạng van động mạch chủ bị vôi hóa, xơ cứng do sự lắng đọng và tích tụ của các mảng cholesterol tại van tim, từ đó khiến van tim bị hẹp và không mở ra được. Đây là nguyên nhân gây bệnh hẹp van động mạch chủ phổ biến nhất ở người cao, đặc biệt là lứa tuổi trên 65 tuổi.
• Dị tật bẩm sinh: Trong một số trường hợp van động mạch chủ đã có những dấu hiệu và cấu trúc bất thường ngay từ khi sinh ra. Điều này khiến việc đóng mở van trở nên khó khăn hơn, theo thời gian có thể dẫn tới hẹp van.
• Viêm nội tâm mạc: Đây là tình trạng viêm nhiễm của nội tâm mạc do vi khuẩn liên cầu xâm nhập vào máu. Khi vi khuẩn này này tấn công vào các van tim, sẽ gây ra sẹo làm van bị hẹp.

Ngoài ra, bệnh cũng có thể gây ra do hội chứng Williams (hẹp trên van động mạch chủ) hoặc bởi vòng xơ nằm bên dưới van (hẹp dưới van động mạch chủ). 

Nguyên nhân gây ra hẹp van động mạch chủ là tình trạng van bị vôi hóa

Phương pháp chẩn đoán bệnh hẹp van động mạch chủ 

Để chẩn đoán bệnh hẹp van động mạch chủ, các bác sĩ sẽ kết hợp việc thăm khám sức khỏe người bệnh và kết quả của các xét nghiệm kiểm tra chức năng tim như: 

• Siêu âm tim: Sẽ giúp bác sĩ đánh giá được cấu trúc tim, van tim và lưu lượng máu chảy qua tim.
• Điện tâm đồ: Là phương pháp giúp phát hiện dấu hiệu của nhịp tim bất thường.
• X-quang ngực: Giúp chụp toàn bộ cấu trúc tim, từ đó hỗ trợ bác sĩ phát hiện các triệu chứng bất thường của tim hay của van tim 
• Bài kiểm tra gắng sức: Dựa trên cơ sở các dấu hiệu của bệnh hẹp van động mạch sẽ xuất hiện rõ ràng hơn khi vận động mạnh, các bác sĩ sẽ tiến hành bài kiểm tra gắng sức bằng các hoạt động chạy bộ, đạp xe… Bài kiểm tra này sẽ đo lường được sức chịu đựng của tim và giúp phát hiện bệnh sớm hơn.

Các cách điều trị hẹp van động mạch chủ

Tùy thuộc mức độ hẹp van động mạch chủ và tình trạng sức khỏe của mỗi người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc kết hợp thay đổi lối sống, thảo dược hay can thiệp phẫu thuật.

Sử dụng thuốc điều trị

Phương pháp sử dụng thuốc điều trị sẽ phù hợp cho tình trạng hẹp van ở mức độ nhẹ. Tuy không làm thể cải thiện tình trạng van hẹp nhưng giải pháp này sẽ giúp làm giảm các triệu chứng nguy hiểm của bệnh. Các thuốc thường được chỉ định bao gồm: thuốc chẹn kênh canxi, thuốc chống rối loạn nhịp, thuốc phòng huyết khối….

Đa phần người bệnh hẹp van động mạch chủ cần dùng thuốc điều trị

Bên cạnh đó, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ kết hợp bổ sung các thuốc điều trị khác. Ví dụ nếu người bệnh bị hẹp van tim do thấp khớp tim, bạn sẽ được chỉ định sử dụng thêm các kháng sinh để điều trị và phòng ngừa viêm cơ tim, nhiễm trùng máu. Với người bệnh có bệnh nền suy tim thì phải sử dụng kèm theo thuốc lợi tiểu để giảm phù, giảm áp lực lên van tim.

Can thiệp phẫu thuật

Khi bệnh hẹp van động mạch phổi đã tiến triển nặng lên và xuất hiện biến chứng thì bắt buộc phải sử dụng các biện pháp can thiệp phẫu thuật.

• Nong van bằng bóng: Đây là phẫu thuật dùng quả bóng đã được bơm căng để đặt tại van động mạch chủ, từ đó giúp mở rộng kích thước van lên được 50%. Tuy nhiên, sau nửa năm can thiệp, hơn 50% người bệnh có thể tái hẹp và gây ra tỷ lệ tử vong vào khoảng 2-5%. Phương pháp này chỉ được áp dụng với trường hợp hẹp van động mạch chủ bẩm sinh ở trẻ em hoặc người già không thể phẫu thuật thay van.
• Sửa van tim: Các phẫu thuật sửa van tim như gọt mỏng và lấy vôi ở lá van cũng giúp giảm tình trạng hẹp van tim. Tuy nhiên sau phẫu thuật, van thường bị co rút và hở van tim nên phương pháp này ít được sử dụng.
• Thay van tim: Nếu tình trạng hẹp van tim đã diễn biến nghiêm trọng hơn thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật thay van động mạch chủ tự thân (Ozaki) hoặc thay van qua đường ống thông (TAVI). Thay van tim là phương pháp được đánh giá có hiệu quả cao, tuy nhiên người bệnh phải sử dụng thuốc chống đông và kháng sinh thường xuyên để phòng ngừa biến chứng.

Thay van tim được sử dụng để điều trị hẹp van động mạch chủ nặng

Thay đổi lối sống

Việc xây dựng một lối sống khoa học kết hợp với các phương pháp tây y sẽ giúp việc điều trị bệnh hẹp van động mạch chủ trở nên hiệu quả hơn. Cụ thể bạn nên:

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều chất xơ, trái cây như súp lơ, cải xanh… giảm muối, giảm chất béo và các chất kích thích như cafe, rượu bia, thuốc lá.
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, đều đặn 15-30 phút mỗi ngày, nên tập luyện với cường độ từ thấp lên cao, không nên quá gắng sức.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ để giảm nguy cơ gây sốt thấp tim.
• Khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các dấu hiệu và bệnh lý lạ ở tim.
• Giữ tinh thần luôn thoải mái, tránh lo lắng, căng thẳng.

Nếu gặp bất cứ khó khăn gì trong việc xây dựng chế độ ăn và điều trị hẹp van động mạch chủ, bạn hãy gọi ngay tới số 0981 238 219 để được các chuyên gia tư vấn.

Bổ sung thảo dược

Cùng với thuốc điều trị tây y, các chuyên gia tim mạch khuyên rằng người bệnh nên bổ sung các loại thảo dược quý có tác dụng hỗ trợ chức năng tim, giúp tăng hiệu quả điều trị và phòng ngừa các biến chứng nặng. Một số thảo dược tốt cho tim đang được nhiều người dùng hiệu quả bao gồm Đan sâm, Hoàng đằng, Tam thất...

Khi sử dụng thảo dược ở dạng thuốc đông y đun sắc, người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ về cách dùng và liều lượng để đảm bảo an toàn. Trường hợp sử dụng các viên uống bổ sung chiết xuất từ thảo dược, bạn nên lựa chọn sản phẩm đã được nghiên cứu kiểm chứng lâm sàng.

Kiểm chứng lâm sàng là nghiên cứu hiệu quả và độ an toàn của một sản phẩm trên người bệnh thực dưới sự theo dõi của đội ngũ bác sĩ tại các bệnh viện. Vì thế, một sản phẩm được kiểm chứng lâm sàng sẽ mang lại hiệu quả cao cũng như không ảnh hưởng đến gan thận người bệnh khi dùng lâu dài.

Kết hợp thuốc cùng thảo dược có kiểm chứng lâm sàng giúp nâng cao hiệu quả điều trị bệnh hẹp van động mạch chủ

Giải đáp thắc mắc về bệnh hẹp van động mạch chủ

Dưới đây là giải đáp của chuyên gia về những câu hỏi thường gặp ở người bệnh hẹp van động mạch chủ.

Người bệnh hẹp van động mạch chủ sống được bao lâu?

Người bị hẹp van động mạch chủ có thể sống được bao lâu phụ thuộc phần lớn vào các dấu hiệu và mức độ hẹp van của động mạch chủ.  

• Với các người bệnh hở van động mạch chủ mức độ hẹp nhẹ và hẹp vừa thì thời gian sống trung bình là 10 năm.
• Nếu người bệnh đã xuất hiện dấu hiệu “tam chứng hẹp chủ”, thì trong vòng 3 - 5 năm tiếp theo tỷ lệ sống sót sẽ giảm đi 50% .
• Nếu bệnh đã diễn biến nặng và xuất hiện biến chứng suy tim thì đa số người bệnh chỉ còn sống được 2 năm

Tuy nhiên, thời gian sống của người bệnh có thể kéo dài được nếu biết cách điều trị phù hợp. Hiện nay, nhờ các công nghệ y học hiện đại, phẫu thuật thay tim đã được thực hiện và có thể giúp kéo dài thời gian thêm 5 năm ở 85% người bệnh nặng.

Khi nào cần phẫu thuật hẹp van động mạch chủ?

Phẫu thuật hẹp van động mạch chủ sẽ được chỉ định khi bệnh đã nặng lên tới mức độ 3, tức là van đã bị hẹp khít hay vôi hóa nặng. Phương pháp này sẽ đem lại hiệu quả điều trị cao trên những người bệnh trưởng thành và có triệu chứng biểu hiện rõ ràng.

Phòng ngừa bệnh hẹp van động mạch chủ như thế nào?

Để phòng ngừa bệnh hẹp van động mạch chủ, bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để phát hiện sớm dấu hiệu lạ, bên cạnh đó cần ghi nhớ các lưu ý sau:

• Không dùng nhiều các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá.
• Kiểm soát tốt cân nặng, đường máu.
• Tập thể theo thường xuyên với cường độ 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, tránh các nhiễm trùng răng miệng.
• Điều trị triệt để viêm họng do liên cầu và bệnh thấp tim.
• Ăn nhiều rau xanh và giảm các chất béo xấu.

Ăn nhiều rau xanh sẽ giúp phòng ngừa bệnh hẹp van động mạch chủ

Khám hẹp van động mạch chủ ở đâu tốt?

Dưới đây là một số bệnh viện khám và điều trị hẹp van động mạch chủ tốt mà bạn có thể tham khảo:

• Viện tim mạch của bệnh viện Bạch Mai
• Viện tim mạch Hà Nội
• Viện tim mạch của bệnh viện 108
• Trung tâm tim mạch Trung Ương Huế
• Bệnh viện Chợ Rẫy
• Viện tim mạch thành phố HCM

Hẹp van động mạch chủ là một bệnh lý tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm và nguy cơ tử vong rất cao. Tuy nhiên, nếu được điều trị thích hợp, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe với bệnh lý này. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc gì về bệnh hẹp van động mạch chủ của mình, liên hệ ngay đến số 0981 238 219 để được nghe tư vấn từ các chuyên gia đầu ngành.

Link tham khảo: mayoclinic, heart, webmd, timmachhoc, slideshare, ahajournals