Hẹp van 3 lá và những điều người bệnh cần nắm rõ

Hẹp van 3 lá làm ảnh hưởng đáng kể đến lưu lượng máu trong tim. Đây là một bệnh lý hiếm gặp nhưng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Vậy hẹp van 3 lá là gì, triệu chứng của bệnh ra sao và điều trị như thế nào? Mời bạn tham khảo bài viết sau đây.

Hiểu rõ về bệnh hẹp van 3 lá sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả hơn

Hẹp van 3 lá là gì? 

Hẹp van 3 lá là bệnh lý xảy khi van tim 3 lá mở không đủ rộng để cho máu lưu thông trong tim. Van 3 lá là van ngăn cách tâm nhĩ phải với tâm thất phải, có vai trò đảm bảo cho máu chảy từ tâm nhĩ xuống tâm thất theo một chiều mà không đi ngược lại.

Khi van 3 lá bị hẹp, nó không thể co giãn để tạo đủ không gian cho máu chảy xuống. Điều này khiến cho lượng máu xuống tâm thất phải bị giảm đi trong khi tâm nhĩ phải lại phải giãn ra vì chứa quá nhiều máu.

Dựa vào kết quả siêu âm tim, hẹp van tim 3 lá được chia thành 3 mức độ là hẹp nhẹ, hẹp vừa và hẹp nặng. Ở mức độ nhẹ đa phần người bệnh sẽ không có triệu chứng gì nguy hiểm tuy nhiên nếu không được điều trị đúng cách thì bệnh sẽ tiến triển nghiêm trọng hơn.

Hẹp van 3 lá thường gặp ở phụ nữ hơn là nam giới và tình trạng này thường xuất hiện cùng với hẹp van 2 lá, đặc biệt ở những bệnh nhân bị sốt thấp tim. 

Van 3 lá nằm giữa tâm nhĩ phải và tâm thất phải

Phân biệt hẹp van 3 lá và hở van 3 lá

Hẹp van 3 lá và hở van 3 lá là 2 tình trạng bệnh lý hoàn toàn khác nhau. Bạn nên phân biệt chúng một cách rõ ràng để tránh nhầm lẫn trong quá trình tìm kiếm thông tin về bệnh.

Nguyên nhân nào có thể gây hẹp van 3 lá?

Di chứng của sốt thấp khớp (bệnh thấp tim) là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng hẹp van 3 lá. Khi bạn bị viêm họng hay bất kỳ nhiễm trùng nào khác do liên cầu khuẩn gây ra mà không được điều trị kịp thời hoặc đúng cách, điều này có thể dẫn đến tổn thương van tim, bao gồm cả van 3 lá. 

Ngoài ra hẹp van 3 lá còn có thể do những nguyên nhân khác như:

• Dị tật bẩm sinh (hẹp van 3 lá bẩm sinh)
• Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn (viêm, nhiễm trùng bên trong tim, van tim)
• Hội chứng Carcinoid (xuất hiện những khối u trong dạ dày, ruột)
• Lupus ban đỏ hệ thống (phát ban đỏ do sai lệch trong hệ miễn dịch của cơ thể)
• Di căn khối u thận hoặc buồng trứng                     
• Bệnh Fabry (tích tụ chất béo trong mạch máu do rối loạn chuyển hóa)
• Bệnh Whipple (là bệnh xảy ra do nhiễm khuẩn dẫn đến rối loạn hấp thu ở ruột)

Bệnh hẹp van 3 lá có nguy hiểm không?

Hẹp van 3 lá nếu không được kiểm soát đúng cách và điều trị sớm có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy tim, hình thành cục máu đông gây tai biến mạch máu não. Cụ thể

• Suy tim: Đây là biến chứng thường gặp nhất do hẹp van 3 lá gây ra. Van tim 3 lá bị hẹp khiến cho tâm nhĩ phải giãn ra để chứa nhiều máu hơn trong khi tâm thất lại teo lại do không nhận đủ máu. Tình trạng này lâu dần sẽ dẫn đến suy tim.
• Tai biến mạch máu não: Máu bị đọng lại ở tâm nhĩ sẽ làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Cục máu đông này có thể di chuyển lên não dẫn đến tai biến mạch máu não (đột quỵ).

Tai biến mạch máu não là biến chứng nguy hiểm của hẹp van 3 lá

Các triệu chứng hẹp van 3 lá thường gặp 

Hẹp van tim 3 lá ở mức độ nhẹ thường không gây ra triệu chứng nào. Nhưng khi tình trạng hẹp trở nên trầm trọng hơn, tim cần phải làm việc nhiều hơn để đẩy máu qua khe hẹp sẽ dẫn tới các dấu hiệu sau:

• Khó thở, hơi thở gấp gáp, đặc biệt là khi hoạt động 
• Cảm thấy đau ngực, như có vật nặng đè lên ngực, đánh trống ngực
• Cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt
• Cảm thấy hồi hộp, tim đập nhanh
• Cảm giác khó chịu ở cổ
• Phù chân, báng bụng

Hầu hết các triệu chứng và biến chứng của hẹp van tim 3 lá đều có thể cải thiện và ngăn ngừa. Hãy gọi ngay tới hotline 0981 238 219 để được chuyên gia tư vấn cách điều trị hẹp van 3 lá phù hợp nhất với bạn.

Chẩn đoán bệnh hẹp van 3 lá thế nào?

Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng bệnh và chỉ định thực hiện các xét nghiệm tim mạch để đưa ra kết luận rằng bạn có bị hẹp van 3 lá hay không. 

Bác sĩ thường sẽ nghe thấy tiếng thổi (do dòng máu chảy qua van một cách bất thường). Các dấu hiệu khác cũng được bác sĩ để ý đến như tim đập không đều và rung, trên cổ có dấu hiệu bất thường (tĩnh mạch hình chữ nhật), người bệnh có thể bị gan to hay cổ trướng.

Bệnh cạnh đó, bạn sẽ được yêu cầu làm thêm các xét nghiệm khác để chẩn đoán chính xác hơn. 

• Siêu âm tim: Đây là xét nghiệm phổ biến nhất được sử dụng để chẩn đoán hẹp van 3 lá. Sử dụng sóng âm thanh để kiểm tra xem có bất thường về chức năng tim hay không, van tim có bị xơ cứng hay rò rỉ không.
• X quang ngực: Ảnh chụp X-quang ngực sẽ cho biết tim bạn có bị bất thường về cấu trúc hay không, tâm nhĩ có bị phình ra hay chưa. 
• Điện tâm đồ: Phương pháp này để phát hiện những bất thường về nhịp tim, là một trong những dấu hiệu tiến triển của hẹp van 3 lá.
• Một số xét nghiệm khác: chụp cắt lớp (CT), chụp cộng hưởng từ hạt nhân (MRI)

Siêu âm tim được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán hẹp van 3 lá

Cách điều trị hẹp van 3 lá hiệu quả

Việc điều trị hẹp van 3 lá phụ thuộc vào mức độ của bệnh. Đối với trường hợp hẹp van mức độ nhẹ thì bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thay đổi lối sống kết hợp dùng thuốc điều trị. Trong các trường hợp hẹp van 3 lá nặng, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện phẫu thuật.

Thay đổi lối sống

Bạn sẽ được yêu cầu thay đổi và duy trì lối sống lành mạnh để kiểm soát các triệu chứng của bệnh hẹp van 3 lá. Sự thay đổi này bao gồm: 

• Vệ sinh răng miệng thật tốt: đánh răng và sử dụng chỉ nha khoa mỗi ngày, thường xuyên đến phòng khám nha khoa để kiểm tra sức khỏe răng miệng. Càng ít vi khuẩn tích tụ trên răng và nướu, càng ít nguy cơ tiến triển nhiễm trùng van tim. 
• Kiểm soát huyết áp của bạn: luôn giữ cho huyết áp ở mức tối ưu, hạn chế ăn mặn, uống đủ nước, nếu bạn bị huyết áp cao thì hãy tuân thủ sử dụng thuốc để đưa huyết áp về mức an toàn. 
• Duy trì cân nặng ở mức lý tưởng: béo phì là yếu tố dẫn đến nhiều bệnh lý như tăng cholesterol máu, tăng huyết áp,...Giảm cân và duy trì cân nặng ở mức lý tưởng giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm của hẹp van 3 lá.
• Tập luyện thể dục đều đặn: Các chuyên gia khuyên rằng nên tập tối thiểu 30-45 phút mỗi ngày và duy trì 5-6 ngày/tuần để có một trái tim khỏe.
• Kiểm soát lượng cholesterol: thực hiện một chế độ ăn ít chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa sẽ mang lại tín hiệu tích cực cho tim mạch của bạn. 
• Nâng cao gối để giảm khó thở khi ngủ.

Khám sức khỏe răng miệng thường xuyên để phòng ngừa bệnh hẹp van 3 lá

Sử dụng thuốc điều trị

Một số thuốc cũng sẽ được kê đơn để kiểm soát triệu chứng và cải thiện lưu lượng máu qua van 3 lá như:

• Thuốc lợi tiểu quai: đây là nhóm thuốc thường được sử dụng để điều trị cho người bệnh hẹp van 3 lá. Mục đích là để làm giảm thể tích máu, giảm áp lực cho tim, hạn chế nguy cơ dẫn đến suy tim, cải thiện tình trạng phù.
• Thuốc chẹn beta: nhóm thuốc này giúp làm chậm nhịp tim, kiểm soát triệu chứng đánh trống ngực và giúp cải thiện lưu lượng máu. 
• Thuốc ức chế men chuyển (ACE): đây là nhóm thuốc giúp làm giảm huyết áp, đồng thời cũng làm giãn mạch máu giúp máu lưu thông tốt hơn, giảm áp lực cho tim.
• Thuốc chẹn kênh canxi và thuốc giãn mạch cho phép máu lưu thông dễ dàng hơn. 
• Digoxin giúp giảm khó thở và nhịp tim không đều
• Thuốc làm loãng máu giúp ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông. 

Bổ sung thảo dược

Bên cạnh việc dùng thuốc điều trị, việc sử dụng kết hợp thảo dược thiên nhiên tốt cho tim sẽ giúp giảm các triệu chứng hẹp van tim như khó thở, đau ngực, mệt mỏi... và làm giảm áp lực trên van tim, ngăn bệnh tiến triển nặng. Một số thảo dược thường được sử dụng trong bệnh hẹp van bao gồm:

• Đan sâm: Làm giãn mạch máu, hỗ trợ làm hạ huyết áp, giảm nguy cơ suy tim.
• Hoàng đằng: Bảo vệ mạch máu, ngăn ngừa các mảng xơ vữa, phòng biến chứng nhồi máu cơ tim.
• Tam thất: có tác dụng giãn mạch, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, hiệu quả tốt trong điều trị các bệnh tim mạch. 

Đan sâm là một trong những loại thảo dược có lợi cho người bệnh hẹp van 3 lá

Để khắc phục những khó khăn trong bảo quản và đun nấu khi sử dụng các cây thuốc, hiện nay nhiều sản phẩm hỗ trợ tim mạch đã bào chế các loại thảo dược thiên nhiên dưới dạng viên nén để thuận tiện khi sử dụng. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu và an tâm khi sử dụng lâu dài người bệnh nên lựa chọn sản phẩm hỗ trợ đã được kiểm chứng lâm sàng tại bệnh viện uy tín.

Can thiệp, phẫu thuật

Khi thay đổi lối sống và sử dụng thuốc không mang lại hiệu quả cho người bệnh hoặc tình trạng bệnh ở mức độ nặng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật cho người bệnh hẹp van 3 lá bao gồm: 

• Nong van bằng bóng: Nong van bằng bóng thường được ưu tiên nếu hẹp van 3 lá đơn độc. Thủ thuật này được thực hiện bằng cách đưa một ống thông với một quả bóng xẹp hơi ở đầu vào vị trí của van 3 lá bị tổn thương. Khi vào đúng vị trí, quả bóng sẽ được bơm căng để mở rộng van. 
• Thay van 3 lá: Phẫu thuật thay van hiếm khi được chỉ định, trừ  trường hợp tình trạng hẹp trở nên nghiêm trọng, cùng lúc vừa bị hẹp vừa bị hở van 3 lá hoặc có đồng thời có 1 van tim khác cũng bị tổn thương. Van 3 lá của người bệnh sẽ được thay bằng mô hoặc van cơ học. Người bệnh sẽ phải sử dụng thuốc chống đông lâu dài để ngăn ngừa nguy cơ tạo thành cục máu đông.

Hẹp van 3 lá là bệnh lý nguy hiểm nhưng người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và chung sống hòa bình với bệnh. Điều quan trọng là phải duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc, suy nghĩ tích cực và sử dụng thêm các giải pháp hỗ trợ để có được kết quả tốt nhất cho sức khỏe của bạn. 

Nếu bạn cần thêm thông tin gì về bệnh hẹp van 3 lá, đừng ngần ngại gọi cho chuyên gia theo số 0981 238 219 để được tư vấn.

Tài liệu tham khảo: wikidoc, ncbi, clevelandclinic, radiopaedia, mydocto, wikidoc, mercy